ตลาดคาร์บอนเครดิต​ไทย ราคาเฉลี่ยเพิ่ม​ 3 เท่าตัว โครงการ ‘ปลูกป่า’ แพงสุดแห่งปี 2565 ขายได้ 2 พันบาท/tCO2e 

ข้อมูลจาก ‘วิจัยกรุงศรี’ ระบุว่า แม้ปริมาณและมูลค่าการซื้อขายคาร์บอนเครดิตของประเทศไทย ในช่วง 8 เดือนแรก ของปี 2566 จะลดลงจากปีก่อนหน้า แต่ยังคงมีปริมาณการซื้อขายสูงกว่าภาพรวมของทั้งปี 2564 มากกว่า 2  เท่า ขณะที่ราคาเฉลี่ยจากทั้งปี 2565 เพิ่มขึ้นถึง 3 เท่าตัว

โดยพบว่า​ ในปี 2565 ราคาเฉลี่ยตลาดคาร์บอนเครดิตของไทยอยู่ที่ 108 บาท/tCO₂e ซึ่งสูงขึ้นจากปี 2564 กว่า 3 เท่า แต่ยังคงต่ำกว่าค่าเฉลี่ยของโลก โดยรายงาน State and Trends in Carbon Pricing 2023 ของธนาคารโลก ระบุว่าคาร์บอนเครดิตที่มาจากการดูดกลับโดยธรรมชาติหรือเทคโนโลยีต่างๆ มีราคาเฉลี่ยสูงถึง 500-700 บาท/tCO₂e  ส่วนเครดิตจากโครงการพลังงานทดแทนมีราคาเฉลี่ย 170-350 บาท/tCO₂e

ทั้งนี้ พบว่าราคาคาร์บอนเครดิตในประเทศไทยยังอยู่ในระดับต่ำกว่าราคาจากตลาดคาร์บอนในภาคบังคับค่อนข้างมาก เช่น ในสหภาพยุโรป ที่ราคาซื้อขายสิทธิในการปล่อยคาร์บอนสูงถึง 3,500 บาท/tCO₂e ภายใต้ EU ETS (Emission Trading Scheme) ​เนื่องจากยังเป็นตลาดในกลไกภาคสมัครใจ ซึ่งต่างจากหลายๆ ประเทศที่ใช้กลไกภาคบังคับร่วมกับตลาดคาร์บอนเครดิตด้วย

ซึ่งนอกจากประเภทของโครงการแล้ว ราคาของคาร์บอนเครดิตยังขึ้นอยู่กับปัจจัยต่างๆ ต่อไปนี้

1. ผู้ให้การรับรองเครดิต ซึ่งราคาซื้อขายแตกต่างกันตามแต่ละมาตรฐาน

2. อายุของเครดิต ซึ่งเครดิตที่ได้รับรองใหม่ๆ จะขายได้ราคาสูงกว่าเพราะเป็นที่ต้องการมากกว่า

3. ประโยชน์ร่วมของโครงการ เช่น การสร้างพื้นที่สีเขียวและการลดมลพิษ ซึ่งจะตอบสนองความพึงพอใจของผู้ซื้อที่แตกต่างกันไป 

สำหรับข้อมูลที่น่าสนใจเกี่ยวกับตลาดการซื้อขายคาร์บอนเครดิตของประเทศไทย มีดังต่อไปนี้

–  คาร์บอนเครดิตจากโครงการแต่ละประเภทจะมีราคาซื้อขายที่แตกต่างกัน โดยประเภทโครงการที่ขายคาร์บอนเครดิตได้ราคาดีที่สุดในไทย คือการปลูกป่า (ราคาสูงสุดถึง 2,000 บาท/tCO₂e ในปี 2565) เนื่องจาก เป็นโครงการที่ลงทุนสูง แต่สามารถให้เครดิตในระยะยาวได้ ซึ่งสอดคล้องกับแนวโน้มความต้องการคาร์บอนเครดิตจากภาคป่าไม้ของโลก แต่เครดิตจากโครงการปลูกป่ายังมีการซื้อขายไม่มาก เมื่อเทียบกับโครงการพลังงานหมุนเวียน อาทิ พลังงานชีวมวล ชีวภาพ และแสงอาทิตย์ เนื่องจากโครงการปลูกป่าใช้เวลานานกว่าเพื่อให้ได้คาร์บอนเครดิต

– ใน​ปี 2566 (มกราคม – สิงหาคม) มีการซื้อขายคาร์บอนเครดิตจากภาคป่าไม้แล้ว 208,030 tCO₂e ​มากเป็นอันดับ 2 รองจากโครงการพลังงานชีวมวล แต่ที่น่าสนใจคือราคาเครดิตจากป่าไม้เฉลี่ยคือ 173 บาท/tCO₂e  ขณะที่ราคาชีวมวลอยู่ที่เพียง 36 บาท/tCO₂e เท่านั้น

– โครงการที่ขายคาร์บอนเครดิตได้ราคาสูงในปี 2566 คือการทำปุ๋ยหมัก พลังงานชีวภาพ และพลังงานลม ซึ่งล้วนมีราคาขายเฉลี่ยเกิน 200 บาท/tCO₂e

– กลุ่มผู้ซื้ออาจเป็นองค์กรหรือบุคคลทั่วไปก็ได้ โดยคาร์บอนเครดิตสามารถนำไปชดเชยคาร์บอนได้ 4 ประเภท ได้แก่ การปล่อยคาร์บอนขององค์กร สินค้าหรือบริการ การจัดประชุมหรืองานอีเว้นท์ และระดับบุคคล ซึ่งจากการชดเชยทั้งหมด องค์กรทั้งภาคเอกชนและภาครัฐเข้าร่วมกิจกรรมชดเชยคาร์บอนและเป็นผู้ซื้อคาร์บอนเครดิตมากที่สุดรวมกันกว่า 1.2 MtCO₂e จากองค์กร 164 แห่ง ตั้งแต่ปี 2556 เป็นต้นมา หรือโดยเฉลี่ยแล้ว 1 องค์กรซื้อคาร์บอนเครดิต 7,582 tCO₂e

– หน่วยงานที่ซื้อคาร์บอนเครดิตมากอยู่ในภาคการผลิต การเงินการธนาคาร บริการขนส่ง และอสังหาริมทรัพย์ โดยบางองค์กรซื้อในปริมาณมากและซื้อเป็นประจำเมื่ออายุการรับรองสิ้นสุดลง ตามมาด้วยการซื้อเพื่อชดเชยการปล่อยคาร์บอนของงานอีเว้นท์ ขณะที่บริษัทบางแห่ง​เลือกชดเชยการปล่อยคาร์บอนจากผลิตภัณฑ์ของตนด้วย เช่นเดียวกับการชดเชยระดับบุคคล ที่มีปริมาณการซื้อคาร์บอนเครดิตต่อคนโดยเฉลี่ย​ 16 tCO₂e/คน

– สำหรับอุตสาหกรรมที่มีศักยภาพในการสร้างคาร์บอนเครดิตได้ในระดับสูง ได้แก่ ภาคเกษตรกรรม ภาคป่าไม้ ภาคพลังงาน และภาคการขนส่ง ส่วนอุตสาหกรรมที่มีแนวโน้มความต้องการคาร์บอนในระดับสูง ได้แก่ ภาคขนส่ง อุตสาหกรรม MICE ภาคท่องเที่ยว ภาคการเงินและธนาคาร ซึ่งส่วนใหญ่มักต้องการชดเชยการปล่อยคาร์บอนในซัพพลายเชน Scope ที่ 2 และ 3