สำนักงานส่งเสริมการค้าในต่างประเทศ ณ เมืองกวางโจว กรมส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศ กระทรวงพาณิชย์ รายงานสถานการณ์การค้าประเทศจีน พบเทรนด์ที่น่าสนใจของผู้บริโภคชาวจีน ที่ปัจจุบันมีเทรนด์ที่เติบโตต่อยอดจากกระแสใส่ใจสุขภาพ (Health Consciousness)
โดยพบพฤติกรรมที่คนจีนในปัจจุบันนิยมทำคือ การให้ความสำคัญกับรายละเอียดในฉลากสินค้า ผู้บริโภคชาวจีนจะให้ความสำคัญกับความโปร่งใสของส่วนผสม จากรายงาน ‘การบริโภคเพื่อสุขภาพของคนจีน ปี 2024’ โดย 丁香医生 (https://dxy.com/) ระบุว่า 72% ของผู้บริโภค จะดูฉลากเพื่อตรวจสอบส่วนผสมก่อนซื้อ เพื่อความมั่นใจว่าผลิตภัณฑ์ปลอดภัยและน่าเชื่อถือ จนกลายเป็นเทรนด์ใหม่คือ ‘ฉลากสะอาด’ ในตลาดอาหารของจีน
สำหรับ ‘ฉลากสะอาด’ หมายถึงผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมจากธรรมชาติ ปราศจากสารปรุงแต่งหรือวัตถุเจือปนที่ไม่จำเป็น และมีฉลากที่อ่านเข้าใจง่าย โปร่งใส ไม่ใช้คำศัพท์ที่กำกวม เพื่อให้ผู้บริโภครับรู้ได้ชัดเจนว่าในสินค้านั้นมีส่วนผสมอะไรบ้าง
เทรนด์ที่เกิดขึ้นนี้ไม่เพียงเป็นที่นิยมในกลุ่มวัยรุ่นเท่านั้น แต่ยังรวมถึงกลุ่มผู้ปกครองที่ให้ความสำคัญกับบุตรหลานของตนเอง โดยมักตรวจสอบฉลากส่วนผสมของอาหารเด็กอย่างละเอียด เพื่อมั่นใจว่าสิ่งที่บุตรหลานบริโภคจะปลอดภัยและมีประโยชน์ต่อสุขภาพ
อีกหนึ่งสิ่งสะท้อนการเติบโตของเทรนด์ฉลากสะอาด ผ่านการเกิดวลียอดฮิตภาษาจีน อย่าว ‘配料表比脸干净’ หรือ ‘รายการส่วนผสมที่สะอาดกว่าหน้าตา’ ที่กลายเป็นกลยุทธ์ในการทำการตลาด หรือการรีวิวของบรรดาอินฟลูเอนเซอร์ ที่ได้รับความนิยมในสังคมออนไลน์จีน ที่อ้างถึงการใช้คำที่ระบุในฉลากแบบชัดเจน ไม่กำกวม เช่น กลุ่มน้ำผลไม้ ที่ต้องระบุวัตถุดิบให้ชัดเจน มากกว่าแค่คำว่า น้ำผลไม้แท้ น้ำผลไมม้เข้มข้น หรือมีเนื้อผลไม้ผสม รวมทั้งการใช้คำที่มีความหมายใกล้เคียงกัน เช่น สารสกัดธรรมชาติ หรือสารปรุงแต่ง ที่อาจมีความหมายเหมือนกันแต่เรียกชื่อต่างกัน เพื่อเลือกความหมายที่ใกล้เคียงความเป็นธรรมชาติมากกว่า รวมไปถึงแนวคิดการระบุส่วนผสมในฉลากด้วยเลข 0 ที่ทำให้ผู้บริโภครู้สึกว่าดีต่อสุขภาพมากกว่า หรือการมีรายการส่วนผสมที่น้อยรายการเท่าไหร่ ยิ่งดีต่อสุขภาพมากเท่านั้น เพราะมีชนิดของสารปรุงแต่งผสมน้อย
สิ่งที่เกิดขึ้น จึงกลายเป็นความท้าทายสำคัญ จากความเชื่อที่อาจไม่ถูกต้องนักเกี่ยวกับฉลากสะอาด และอาจกลายเป็นเพียงเรื่องของกลยุทธ์ทางการตลาดที่แบรนด์นำมาใช้เท่านั้น เพราะในอุตสาหกรรมอาหาร สารปรุงแต่งบางอย่างก็ถือว่ามีความจำเป็น ทั้งการช่วยเรื่องเนื้อสัมผัสของอาหารให้นุ่มหรือฟู รวมทั้งคุณสมบัติที่ช่วยยืดอายุอาหาร ซึ่งสามารถใช้ได้ในปริมาณตามที่กฎหมายกำหนด ดังน้ัน ไม่ว่าจะเป็นสารจากธรรมชาติหรือสังเคราะห์ก็มีความปลอดภัยเช่นเดียวกัน
แต่สิ่งที่ควรต้องระวังคือ ผู้ผลิตบางรายอาจมีความพยายามที่จะลดการใช้สารสังเคราะห์ จึงอาจเลิกใช้สารกันเสียที่ปลอดภัย แล้วหันไปใช้เกลือหรือน้ำตาลในปริมาณสูงเพื่อถนอมอาหารแทน แต่กลับสร้างความเสี่ยงต่อสุขภาพให้ผู้บริโภคมากกว่า นอกจากนี้ เครื่องปรุงบางชนิดติดฉลากว่าไม่มีการติมสารต่างๆ ทั้งที่ความจริงอาจเป็นเพียงการตรวจไม่พบสารกันเสียหรือสารให้ความหวานในบางประเภทเท่านั้น ทำให้เกิดความกังวลว่า สุดท้ายแล้วเรื่องของ ‘ฉลากสะอาด’ จะกลายเป็นเพียงกลยุทธ์ทางการตลาดมากเกินไป
ดังนั้น อีกหนึ่งความหมายของ ‘ฉลากสะอาด’ อาจไม่ได้หมายความว่า ‘การไม่ใส่สารปรุงแต่ง’ แต่เป็นการสะท้อนให้เห็นพฤติกรรมที่เด่นชัดของผู้บริโภคในปัจจุบัน ที่ต้องการ ‘ความโปร่งใสและการแสดงความรับผิดชอบต่อผู้บริโภค’ เพื่อส่งสัญญาณเป็นแนวทางในการปรับตัวและยกระดับคุณภาพสินค้าของบรรดาผู้ผลิตต่างๆ
อย่างไรก็ตาม สำนักงานส่งเสริมการค้าในต่างประเทศ ณ เมืองกวางโจว มองว่า เทรนด์ฉลากสะอาดที่เกิดขึ้นนี้ อาจกลายเป็นโอกาสสำคัญของผู้ประกอบการไทยที่ต้องการขยายตลาดในประเทศจีนโดยเฉพาะสินค้าที่มีจุดเด่นด้าน ความเป็นธรรมชาติ ความปลอดภัย และความโปร่งใส เช่น ผลไม้แปรรูป น้ำผลไม้ 100% เครื่องดื่มสมุนไพร และอาหารสุขภาพ ที่มีศักยภาพสูงในการเจาะตลาดผู้บริโภคจีนระดับกลาง–บน
โดยเฉพาะควรจัดทำฉลากสินค้าที่แสดงข้อมูลส่วนผสมอย่างชัดเจน ตามมาตรฐานที่ทางการจีนกำหนด รวมทั้งทำการ ‘ตรวจสอบฉลากอาหาร’ กับ หน่วยงาน CIQ (China Inspection and Quarantine) ให้เรียบร้อยก่อนการส่งออกไปยังตลาดจีน เพื่อสร้างความมั่นใจและเพิ่มมูลค่าให้สินค้า รวมถึงการนำเทคโนโลยีมาช่วย เช่น เพิ่ม QR Code เพื่อให้ผู้บริโภคสามารถตรวจสอบแหล่งที่มาของวัตถุดิบรวมไปถึงการสามารถตรวจสอบแบบย้อนกลับได้ตลอดทั้งห่วงโซ่ เป็นต้น
