ศูนย์วิจัยเศรษฐกิจและธุรกิจ ธนาคารไทยพาณิชย์ (SCB EIC) เผยผลการศึกษา ‘Rent Your Lifestyle‘ ทางเลือกใหม่ในการเข้าถึงสินค้า … เมื่อการเป็นเจ้าของ กำลังถูกแทนที่ด้วยการเข้าถึง’ เจาะลึกพฤติกรรมการเลือกเช่าสินค้าของผู้บริโภคไทย ในยุคที่เน้นการเข้าถึงมากกว่าการเป็นเจ้าของ
SCB EIC ระบุว่า ผู้บริโภคในปัจจุบัน โดยเฉพาะกลุ่ม Millennials และ Gen Z มองว่าการเป็นเจ้าของสินค้าไลฟ์สไตล์บางอย่าง เช่น เสื้อผ้า อุปกรณ์กีฬา อาจนำมาสู่ภาระตามมา เช่น การดูแลรักษา การหาพื้นที่จัดเก็บ ทำให้ผู้บริโภครุ่นใหม่เริ่มหันมาเช่าสินค้า แทนการซื้อมากขึ้น โดยให้ความสำคัญกับแนวคิด ‘การเข้าถึงสินค้า’ มากกว่า ‘การเป็นเจ้าของสินค้า’ ตามหลักการ เศรษฐกิจแบ่งปัน (Sharing Economy) ส่งผลให้รูปแบบ ‘การเช่า’ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของเศรษฐกิจแบ่งปันเติบโตเพิ่มขึ้น
ขณะที่การเช่ายังไม่ได้จำกัดอยู่เพียงแค่การเช่าสินค้าชิ้นใหญ่เท่านั้น แต่ปัจจุบันโมเดลการเช่าเข้ามามีบทบาทในสินค้าไลฟ์สไตล์มากขึ้น อาทิ เสื้อผ้าแฟชั่น อุปกรณ์การจัดงาน อุปกรณ์กีฬา สินค้าเครื่องใช้ในครัวเรือน สินค้าเทคโนโลยี (Gadgets)
ตามรายงานการเติบโตตลาดเช่าสินค้าไลฟ์สไตล์ของโลก ที่เติบโตต่อเนื่องราว 21% ต่อปี ในช่วงปี 2022 – 2026 ท่ามกลางเศรษฐกิจและค่าครองชีพที่ปรับตัวสูงขึ้น โดยกลุ่มแฟชั่นและไลฟ์สไตล์มีการเติบโตเฉลี่ยในช่วงเดียวกันนี้ที่ 22% สะท้อนโอกาสทางธุรกิจที่สามารถเพิ่มรายได้มากขึ้น นอกจากการขายขาดสินค้าแต่เพียงอย่างเดียว
ในรายงานยังระบุว่า โมเดลการเช่าได้เข้ามามีบทบาทมากขึ้น และมีศักยภาพสูงในการเติบโต เนื่องจากสามารถตอบโจทย์ความต้องการผู้บริโภคได้ในหลายมิติ ประกอบด้วย
1. ความยึดหยุ่นทางการเงิน (Financial flexibility) : การเช่าจะช่วยให้ผู้บริโภคเข้าถึงสินค้าคุณภาพสูงหรือสินค้าพรีเมียมได้ โดยไม่ต้องจ่ายเงินจำนวนมากในครั้งเดียว ทำให้สามารถบริหารจัดการเงินได้อย่างคล่องตัวและมีประสิทธิภาพมากขึ้น ซึ่งตอบโจทย์ผู้บริโภคที่ต้องการความคุ้มค่าและสามารถควบคุมค่าใช้จ่ายได้
2. ความคล่องตัวและความสะดวกสบาย (Mobility and convenience) : การเช่าตอบโจทย์ไลฟ์สไตล์ผู้บริโภคที่เคลื่อนย้ายบ่อย ลดความยุ่งยากในการขนย้ายและจัดเก็บสิ่งของต่างๆ รวมทั้งยังลดภาระในการจัดการสิ่งของ เพราะไม่ต้องกังวลเรื่องการซ่อมบำรุง การจัดเก็บ หรือการกำจัดสินค้าที่ไม่ได้ใช้แล้ว
3. การเข้าถึงสินค้ารุ่นใหม่ล่าสุด (Access to the latest goods) : ตอบโจทย์ผู้บริโภคที่ต้องการเข้าถึงเทคโนโลยีใหม่ หรือสินค้าที่กำลังเป็นเทรนด์ และเปิดโอกาสให้ผู้บริโภคได้ทดลองไช้สินค้าไหม่อยู่เสมอ โดยไม่ต้องกังวลว่าสินค้าจะตกรุ่นหรือล้าสมัยอย่างรวดเร็ว โดยสามารถทดลองใช้ก่อนตัดสินใจซื้อ เพื่อให้แน่ใจว่าตอบโจทย์ความต้องการของตนเองได้จริง
4. ความยั่งยืน (Sustainability) : การเช่าเป็นการส่งเสริมเศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular economy) เพราะช่วยยืดอายุวงจรชีวิตสินค้า (Product life cycle) ให้นานขึ้น และลดความจำเป็นในการผลิตใหม่ ส่งผลดีต่อสิ่งแวดล้อม รวมไปถึงการลดการก่อขยะ เพราะเมื่อสินค้าถูกใช้ช้ำและหมุนเวียนอยู่ในระบบบ จะช่วยลดปริมาณขยะและลดผลกระทบเชิงลบต่อสิ่งแวดล้อมที่เกิดจากการผลิตและการกำจัดสินค้า
Rental economy เริ่มขยายวงกว้าง
แม้ว่าการเช่าสินค้ากลุ่มแฟชั่น จะเป็นธุรกิจที่เป็นที่รู้จักมากที่สุด แต่ Rental economy กำลังขยายตัวไปยังกลุ่มสินค้าไลฟ์สไตล์อื่นๆ มากขึ้น ตั้งแต่สินค้าที่ใช้ประจำวัน ไปจนถึงอุปกรณ์เฉพาะทางต่างๆ โดยพบว่าผู้บริโภคไทยที่เคยเช่าสินค้าไลฟ์สไตล์แล้ว มีแนวโน้มที่จะเช่าอีกในอนาคต ขณะที่กว่า 60% ของกลุ่มที่ยังไม่เคยเช่าสินค้าไลฟ์สไตล์ มีแนวโน้มที่จะเข้าสู่ตลาดนี้ในอนาคต
โดยพบสัดส่วนผู้ที่เคยเช่าสินค้าไลฟ์สไตล์ อยู่ในข้อมูลการเช่าสินค้าแฟชั่น (เสื้อผ้า กระเป๋า สินค้าแบรนด์เนม) มากที่สุดในผู้บริโภคทุกวัย ด้วยสัดส่วน 62% รองลงมาเป็นกลุ่มสินค้าอุปกรณ์จัดงาน เช่น โต๊ะ, เก้าอี้, เวทีและเครื่องเสียงอยู่ที่ 39% ขณะที่สัดส่วนการเช่าอุปกรณ์กีฬาอยู่ที่ 27% ตามมาด้วยกลุ่มอุปกรณ์เทคโนโลยี/Gadget เช่น โทรศัพท์มือถือ กล้อง ถ่ายรูป ที่ประมาณ 24% นอกจากนี้ ยังมีสินค้าไลฟ์สไตล์อื่นๆ ที่ผู้ตอบแบบสอบถามระบุว่าเคยเช่า เช่น อุปกรณ์สำนักงาน เครื่องมือทางการแพทย์ ซึ่งมีสัดส่วนรวมกันอยู่ที่ราว 2% เป็นต้น
สำหรับเหตุผลสำคัญที่ทำให้ผู้บริโภคเลือกเช่าสินค้าไลฟ์สไตล์คือ ความคุ้มค่าในการใช้งาน โดยเฉพาะสินค้าที่ต้องการใช้งานเป็นครั้งคราว หรือในโอกาสพิเศษ เช่น ชุดราตรี ชุดอุปกรณ์ดำน้ำที่ต้องการใช้ในระยะเวลาสั้นๆ หรืออุปกรณ์จัดงานอีเวนต์ ซึ่งการเช่าถือเป็นตัวเลือกที่คุ้มค่ามากกว่า เพราะทำให้ได้สินค้าที่มีคุณภาพตามต้องการโดยไม่ต้องลงทุนสูง และสามารถช่วยประหยัดค่าใช้จ่าย โดยเฉพาะในยุคที่ค่าครองชีพสูง รวมทั้งช่วยลดภาระในการจัดเก็บและบำรุงรักษา โดยเฉพาะสินค้าที่มีขนาดใหญ่ หรือต้องการการดูแลรักษาเป็นพิเศษ เพื่อลดความกังวลด้านพื้นที่จัดเก็บและการเสื่อมสภาพ ซึ่งการเช่าสามารถช่วยแก้ปัญหาเหล่านี้ได้
อย่างไรก็ตาม เหตุผลสำคัญในการเช่าสินค้าแต่ละประเภทอาจแตกต่างกันไปตามลักษณะและรูปแบบการใช้งาน เช่น เสื้อผ้าและแฟชั่น อุปกรณ์กีฬา และอุปกรณ์จัดงาน ที่ผู้เช่าอาจจะมองเรื่องความคุ้มค่าและลดภาระในการจัดเก็บ ส่วนกลุ่มอุปกรณ์เทคโนโลยี หรือ Gadget ที่นอกจากเรื่องความคุ้มค่าแล้ว ยังมีเรื่องของเทคโนโลยีที่เปลี่ยนแปลง การเช่าจึงช่วยให้สามารถเข้าถึงอุปกรณ์รุ่นล่าสุดโดยไม่ต้องกังวลเรื่องสินค้าตกรุ่นและราคาที่ตกลงอย่างรวดเร็ว
นอกจากนี้ ยังมีปัจจัยอื่นๆ ที่สนับสนุนให้การเช่าสินค้าไลฟ์ สไตล์ได้รับความนิยมมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นความตระหนักเกี่ยวกับปัญหาด้านสิ่งแวดล้อม ที่ช่วยให้ผู้บริโภครู้สึกว่า ได้มีส่วนร่วมในการลดขยะและการใช้ทรัพยากรต่างๆ หรือแม้แต่ความสะดวกสบายของแพลตฟอร์มการเช่าที่ให้บริการ อย่างครบวงจร ตั้งแต่การจัดส่ง การทำความสะอาด ไปจนถึงการรับสินค้าคืน
ผลสำรวจฯ ของ SCB EIC ยังชี้ให้เห็นว่า โมเดลการเช่าสินค้าจะมีแนวโน้มเติบโตดี และผู้ที่เคยเช่าเกือบ 90% มีความสนใจเช่าซ้ำ แต่ก็ยังมีอุปสรรคอีกหลายประการที่ส่งผลต่อการตัดสินใจเช่า เช่น ราคาค่าเช่าที่สูงเกินไป ต้นทุนแฝงอื่น ๆ และความกังวลเรื่องคุณภาพ สภาพสินค้า และสุขอนามัย ซึ่งเป็นความท้าทายหลักที่ผู้ประกอบการต้องเร่งสร้างความเชื่อมั่นเพื่อขยายฐานลูกค้าต่อไป
