ปี 2567 ประเทศไทยมีขยะอาหารกว่า 10.1 ล้านตัน/ปี หรือ 154 กิโลกรัม/คน/ปี สัดส่วนขยะอาหาร คิดเป็น 36.79% หรือราว 1 ใน 3 ของปริมาณมูลฝอยทั้งประเทศ 40% ยังรับประทานได้ และ 60% ไม่สามารถรับประทานได้
แหล่งกำเนิด สำคัญของ ขยะอาหาร ประกอบด้วย
- ตลาดสด มีปริมาณขยะอาหารถึง 77.26% จากปริมาณมูลฝอยโดยรวมที่เกิดขึ้น
- ห้าง/ร้าน มีปริมาณขยะอาหาร 54.94%
- สำนักงาน มีปริมาณขยะอาหาร 41.41%
- คอนโดมิเนียม มีปริมาณขยะอาหาร 40.98%
- โรงแรม มีปริมาณขยะอาหาร 37.03%
- วัด มีปริมาณขยะอาหาร 35.82%
- ครัวเรือน มีปริมาณขยะอาหาร 35.29%
- สถานศึกษา มีปริมาณขยะอาหาร 30.48%
นอกจากนี้ ยังพบปัญหาการจัดการ Food Waste ในประเทศไทย มีสาเหตุสำคัญ ต่อไปนี้
1. ขาดฐานข้อมูลปริมาณขยะอาหารจากแต่ละภาคส่วน
2. การเปลี่ยนพฤติกรรมผู้บริโภค (การบริโภค – การทิ้ง)
3. ไม่มีแนวปฏิบัติ ป้องกัน ลด และใช้ประโยชน์ขยะอาหารจากแหล่งกำเนิด
4. การบริจาคและส่งต่ออาหารส่วนเกินไม่ครอบคลุมทั้งประเทศ
5. ขาดแรงจูงใจ เครื่องมือ กลไก ให้ภาคธุรกิจปรับเปลี่ยนแนวปฏิบัติ ขณะที่เทคโนโลยียังมีราคาแพง
6. ไม่มีระบบคัดแยกขยะ ขาดระบบการจัดเก็บ และรายงานข้อมูลขยะอาหาร
เส้นทางสู่ Zero Food Waste
ประเทศไทย ได้มีการจัดทำโรดแม็พจัดการขยะอาหาร (พ.ศ.2566 – 2573) โดยวางเป้าหมายให้สอดคล้องกับ UN SDG Goals ในเป้าหมาย 12.3 ด้านการผลิตและบริโภคอย่างมีความรับผิดชอบ (Responsible Consumption & Production) โดยโฟกัสมิติลดการสูญเสียอาหารและขยะอาหาร โดยได้กำหนดแผนขับเคลื่อน ออกเป็น 2 ระยะ คือ
- ระยะที่ 1 การพัฒนารูปแบบการลดขยะอาหาร (พ.ศ.2566-2570) ตั้งเป้าลดปริมาณอาหารจากแหล่งกำเนิดขยะให้น้อยลงกว่า 25% ในปี 2570
- ระยะที่ 2 การขยายผลการลดขยะอาหาร (พ.ศ.2571-2573) ตั้งเป้าลดปริมาณอาหารจากแหล่งกำเนิดขยะให้น้อยกว่า 50% ในปี 2573
โดยในแต่ละปี ได้กำหนดมาตรการสำคัญ เพื่อสามารถขับเคลื่อนไปสู่เป้าหมายที่วางไว้ ไว้ดังนี้
ปี 2566
- ป้องกัน ลด จัดการขยะอาหารในภาคผู้จำหน่าย/ผู้ประกอบการ
- ปรับพฤติกรรมผู้บริโภค แนวปฏิบัติผู้จำหน่าย/ผู้ประกอบการ ลดขยะอาหาร
ปี 2567
- ผลักดันให้ประชาชนคัดแยกขยะอาหาร
- ผลักดันระบบคัดแยก เก็บขนขยะแบบแยกประเภท
- จัดระบบการจัดการขยะมูลฝอย ณ สถานที่กำจัดขยะมูลฝอย
ปี 2568
- พัฒนาระบบข้อมูลขยะอาหาร
- พัฒนาแพลตฟอร์มเครือข่าย Networking
- พัฒนารูปแบบ Business to Business Model
- สร้างระบบ Food Waste Knowledge Hub
ปี 2569-2570
- พัฒนานวัตกรรมการจัดการขยะอาหารสำหรับผู้ประกอบการและชุมชน
- สร้างเครือข่ายการจัดการและใช้ประโยชน์ขยะอาหาร
- สร้างกลไกแรงจูงใจด้านการเงินหรือภาษีผู้จำน่ายและผู้ประกอบการ
ปี 2571-2573 Goal
- ประกาศ Zero Food Waste ณ แหล่งกำเนิด
- เพิ่มเครือข่ายการนำอาหารส่วนเกินไปใช้ประโยชน์
อย่างไรก็ตาม การส่งเสริมความตระหนักรู้ในเรื่องของ การบริโภคที่ยั่งยืน เป็นปัจจัยสำคัญที่สามารถช่วยลดปริมาณขยะอาหารจากแหล่งกำเนิดได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งสามารถปลูกฝังได้ผ่านแนวทาง ต่อไปนี้
- บริโภคอย่างพอเพียงและมีสติ ซื้อเท่าที่จำเป็น
- เข้าถึงข้อมูลที่โปร่งใส ฉลากสิ่งแวดล้อม วันหมดอายุ คุณค่าอาหาร
- พฤติกรรมผู้บริโภคใหม่ หนุนสินค้าท้องถิ่น เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม
- การมีส่วนร่วมของสังคม วัฒนธรรมแบ่งปัน Food Sharing/Food Bank
