อีกหนึ่ง Case Study ของความคิดสร้างสรรค์ที่ต่อยอดไปสู่การสร้างความยั่งยืนให้กับโลกแบบเกินความคาดหมาย แม้เราจะเคยเห็นการ Upcycle เศษพลาสติกเป็นของใช้ หรือของตกแต่งสุดครีเอทมาหลากหลายประเภท แต่หลายคนคงนึกไม่ถึงว่า พลาสติกที่เคยเป็นผู้ร้ายในสายตาชาวอีโค สามารถเป็นได้แม้กระทั่ง “มวลสารพระเครื่อง” เรียกได้ว่า เป็นทุกอย่างให้เธอได้แล้วจริงๆ
เมื่อสองบริษัทนักออกแบบของคนไทยอย่าง Qualy และ Dots Design Studio ได้ร่วมกันพัฒนา “พระสติ” พระเครื่องจากหลากหลายวัสดุรีไซเคิล หรืออาจเรียกได้ว่า “มวลสาร” เช่น กล่องนม, ซากแหอวน, ถุงฟอยล์, ถุงพลาสติก, ขวดน้ำพลาสติก, ฝาขวดน้ำ ซึ่งในเคสนี้ต้องถือว่าเป็นมวลสารแห่งความยั่งยืน เพื่อเตือนสติในการบริโภค พร้อมกลยุทธ์ Storytelling เชื่อมโยงเรื่องราวของความศรัทธา เพื่อเป็นกุศโลบายการสื่อสารเรื่องของการแยกขยะไปยังผู้คนในสังคมวงกว้างมากขึ้น แทนที่จะพูดตามหลักการแค่ประโยชน์ในการแยกขยะ หรือผลกระทบจากปริมาณขยะพลาสติกที่เพิ่มขึ้น ซึ่งแมสเสจในลักษณะเช่นนี้อาจจะเข้าถึงคนได้เฉพาะกลุ่ม
แต่หากเข้าใจท่ีจะจับอินไซต์คนไทย เกี่ยวกับเรื่องความเชื่อ ความศรัทธา เชื่อมโยงทางศาสนา การเวียนว่ายตายเกิดของพลาสติก ที่เวียนว่ายตายเกิดมาหลายภพหลายชาติ จนสุดท้ายมาเกิดเป็นพระเครื่อง จะช่วยเพิ่มความสนใจและมีโอกาสเข้าถึงกลุ่มแมสได้มากขึ้น ช่วยเพิ่มการรับรู้ได้ว่า ขยะประเภทไหนที่สามารถนำมาต่อยอดรีไซเคิล อัพไซเคิลได้ รวมทั้งช่วยกระตุ้นให้คนเริ่มเรียนรู้เรื่องของการคัดแยกขยะ และเริ่มต้นที่จะทำการแยกขยะมากขึ้น เป็นการเพิ่มมุมในการสื่อสาร เพราะหากจำกัดการพูดเพียงมุมเดียว อาจทำให้แมสเสจที่ต้องการสื่อไปได้ไม่ไกล
สำหรับพระเครื่องรุ่น “พระสติ” จัดทำขึ้นเพื่อเป็นของที่ระลึกเพื่อเชิญชวนผู้มาร่วมบริจาคให้กับโครงการ “ผ้าป่าดีไซน์วีค” หนึ่งในไฮไลท์ของงาน Bangkok Design Week 2022 จัดโดย TCDC ที่ผ่านไปเมื่อช่วงต้นปีที่ผ่านมา เพื่อชักชวนให้ผู้นำพลาสติกมาบริจาคซึ่งเป็นการกระตุ้นให้เกิดพฤติกรรมแยกขยะ หรือร่วมบริจาคเป็นเงินเพื่อร่วมนำไปสมทบทุนให้กับองค์กรการกุศล โดยความน่าสนใจของพระเครื่องรุ่นนี้ อาทิ
@ ด้านหลังของพระเครื่องมีคำว่า “สติ” เพื่อที่จะเตือนใจทุกคนให้ฉุกคิดได้ว่า การบริโภคใน ชีวิตประจำวันของคนเราไม่ควรที่จะไปทำลาย สภาพแวดล้อม รวมทั้งเป็นสัญลักษณ์ถึงการแบ่งปัน ความเท่าเทียม และรักษ์โลก ออกแบบมาให้มีหลายสีสัน และสามารถนำมาใส่เข้ากับสายรัดข้อมือ คล้ายกับเป็นสมาร์ทว็อชที่คนนิยมใส่กัน
@ การเชื่อมโยงคติความเชื่อของคนไทยที่เชื่อเรื่องชาติหน้า และมักอธิษฐานขอพรให้มีชีวิตที่ดีขึ้นในชาติต่อไป ให้เชื่อมโยงถึงแนวคิดทางด้านสิ่งแวดล้อม เหมือนสินค้าหรือบรรจุภัณฑ์ที่ถูกผลิตมาอย่างสวยงามและมีคุณค่า แต่เมื่อหน้าที่หมดลง ก็ถูกทิ้งอย่างไร้ค่า กลายเป็นขยะทำลายสิ่งแวดล้อม แต่สามารถนำวัสดุเหล่านี้มาเกิดใหม่ให้เป็นของที่มีคุณค่าได้
@ ทีมผู้ออกแบบยังมีความระวังถึงกระแสดราม่าที่จะกระทบด้านศาสนา โดยพยายามสร้างสตอรี่ในเชิงบวก เนื่องจากพระเครื่องมีไว้เพื่อเคารพบูชา จึงคัดเลือกวัสดุที่จะนำมารีไซเคิลอย่างระมัดระวัง โดยอ้างถึงที่มาของพลาสติกที่เกิดจากปิโตรเลียมที่มาจากทับถมกันของซากดึกดำบรรพ์ เหมือนบางคร้ังที่นำดินป่าช้ามาเป็นหนึ่งในมวลสารซึ่งมีความเชื่อว่าขลัง หรือจีวรพระในสมัยพุทธกาล ที่พระภิกษุต้องนำผ้าจากป่าช้ามาทำจีวรใช้ แต่ปัจจุบันวิธีการแบบนี้เรียกว่า UpCycling เป็นการใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่าและใช้เท่าที่จำเป็น เมื่อชำรุดก็มีการปะซ่อมแซมเพื่อยืดอายุการใช้งานให้ยาวขึ้นอีก
@ พร้อมทั้งขอความร่วมมือไปยังผู้บริจาค แม้ว่าพระเครื่องรุ่นนี้ จะถูกสร้างขึ้นมาโดยไม่ได้มีเป้าหมายเป็นวัตถุมงคลเหมือนพระเครื่องทั่วไป แต่ก็ขอให้มีความระมัดระวังในการพกพาหรือจัดเก็บจัดวางอย่างเหมาะสม เพื่อความสบายใจของทุกฝ่าย หากไม่สามารถดูแลได้ ให้เลือกที่จะปฏิเสธการรับพระเครื่องรุ่นนี้ไว้ในครอบครอง
@ การตอบรับ “พระสติ” ได้รับความสนใจอย่างมาก มียอดบริจาค 2,600 องค์ ระดมเงินบริจาคได้มากกว่า 3 แสนบาท ได้รับการบริจาคขยะพลาสติก 58.1 กิโลกรัม ขยะแก้ว 63.8 กิโลกรัม โดยเรื่องราวยังได้รับความสนใจจากสื่อมวลชน ช่วยสร้างการรับรู้ในกลุ่มแมสอย่างที่ตั้งใจ ไม่เพียงแค่ในประเทศไทยเท่านั้น แต่ยังรวมถึงสื่อมวลชนต่างประเทศ โดยเฉพาะในไต้หวันซึ่งถือเป็นหนึ่งตลาดที่ให้ความสำคัญกับการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมอย่างมาก และเป็นหนึ่งในประเทศที่ผลิตภัณฑ์ของ Qualy ขายดีเป็นอย่างมาก
ข้อมูลและภาพ : Qualy
